تحلیل درونمایه داستانی حی بن یقظان ابن سینا وابن طفیل

داستان حی بن یقظان ابتدا توسط ابن سینا و سپس به همّت دیگر اندیشمندان از جمله ابن طفیل به زبان عربی نوشته شد. نویسندگان این داستان هر یک با سبک خاص خود کوشیده اند آن را محملی برای نحوه شناخت عقلی خداوند قرار دهند. اگرچه ساختار داستان مزبور به قلم ابن سینا با داستانی که ابن طفیل پرداخته است تفاوت های زیادی دارد، ولی درون مایه هر دو بر یک محور که همان پی بردن به وجود باری تعالی است مبتنی است. اکنون این مسأله مطرح است که محتوای این دو داستان چه وجوه مشترک و چه جنبه های منحصر به فردی دارد و رابطه محتوای داستان به قلم ابن طفیل با آن چه از ابن سینا برجای مانده است چیست؟ این مقاله با استفاده از ترجمه این دو اثر، به مقایسه، بررسی و شناخت شباهت ها و تفاوت های محتوایی دو داستان پرداخته و سپس با ارائه ی آراء و نظراتی که پیرامون آن دو مطرح شده ـ مانند عدم شباهت این دو، جز از لحاظ لفظ  و عنوان و ویژگی های فلسفی ـ داستان¬های فوق را مورد نقد قرار داده است. این پژوهش می کوشد با روش تحلیل محتوای متن و بر اساس دیدگاه های صاحب نظران، ضمن بررسی ارتباط محتوایی میان این دو اثر و پاسخ به سؤال مطرح شده، این فرضیه را بررسی کند که ابن طفیل، درون مایه اثر ابن سینا را به عنوان یک تئوری، مبنای کار خود قرار داده و وجهة عملی به آن بخشیده است؛ بدین نحو  که گویی ابن سینا فرضیه ای را مطرح ساخته و ابن طفیل آن را اثبات و کوشیده است آن را بسط داده، تبیین نماید.